“Je wil als toeschouwer worden meegenomen in een droomwereld”

Wim Vanlessen is een man met een missie. De internationaal gerenommeerde ex-balletdanser wil dat ballet uit de schaduw komt. Zijn ambitie is meer mensen naar balletvoorstellingen krijgen. “Artiesten en publiek kunnen niet zonder elkaar”, zegt hij daarover.

In het middelbaar studeert Wim Vanlessen ballet aan de Koninklijke Balletschool Antwerpen. Hij is achttien jaar als hij zich verbindt aan Ballet Vlaanderen, het huidige Opera Ballet Vlaanderen. In 2003 wordt hij uitgeroepen tot een van de vijf beste dansers ter wereld. Later - in 2016 - ontvangt hij in ons land de onderscheiding ‘Ridder in de Leopoldsorde’. Na een internationale danscarrière van meer dan dertig jaar neemt hij in de zomer van 2019 afscheid van het professionele balletdansen.

Kan je kort uitleggen wat ballet precies is?

Wim Vanlessen: “Ballet bestaat al heel lang. Het is ontstaan in Italië in de zestiende eeuw en ontwikkelde zich daarna aan het Franse hof. Het was toen gewoon entertainment. Vandaag spreekt ballet nog altijd tot de verbeelding.Ballet is een zeer technische dansvorm. Het onder de knie krijgen van deze technieken is pure topsport. Men vergeet dat soms omdat alles wordt gebracht met een bepaalde ease en elegantie. De kenner weet uiteraard hoe verdomd moeilijk het is en dat ballet op topniveau voor weinigen is weggelegd.”

Hoe rijm je als danser het technische aspect met het gevoelsmatige?

“Hoe beter je de techniek beheerst, hoe meer je de focus kan leggen op het artistieke, het acteren en het emotionele aspect van een avondvullende voorstelling. Als het gaat om een meer abstracte voorstelling, dan ligt de nadruk voornamelijk op de technische kant van de dans.”

Hoe herken je als onervaren toeschouwer de verschillende stijlen en technieken?

“Die stijlen maken eigenlijk niet veel uit. Je ziet dat als toeschouwer in principe niet en het is niet belangrijk in een voorstelling. Iemand die meerdere voorstellingen ziet, kan misschien na verloop van tijd wel bepaalde stijlen onderscheiden, maar dat hangt uiteindelijk af van de choreografie en de choreograaf die de voorstelling maakt. Als je naar een balletvoorstelling kijkt, dan wil je eerst en vooral worden meegenomen in een droomwereld. Je gaat dus vooral niet in een t-shirt en teenslippers naar het theater. (Lacht) Je gaat naar een ballet, een evenement.”

Hoe kan je je als toeschouwer voorbereiden?

“Dat is natuurlijk voor elke bezoeker anders. Als je naar een verhalend ballet gaat, is het misschien wel leuk om daar op voorhand al iets over te lezen. Zo weet je min of meer al hoe de voorstelling in elkaar zit. Dan herken je ook makkelijker dingen die op het podium gebeuren en dat is interessant. Je kan uiteraard ook altijd de voorstelling op je laten afkomen en genieten van wat wordt gepresenteerd. Hoe meer je van ballet proeft, hoe meer je bepaalde dingen herkent.”

Waar moet je als toeschouwer extra aandacht voor hebben?

“Er zijn veel aspecten waar je als toeschouwer van kan genieten. Eerst en vooral zijn er natuurlijk de dansers, de atleten en wat zij die avond brengen. Daarnaast heb je de kostuums en het decor die ook heel vaak de moeite waard zijn. Ook live muziek - als die er is - is een meerwaarde en maakt deel uit van de beleving. Het is de combinatie van die elementen die zorgt voor het spektakel.”

Bestaat er zoiets als een te complexe balletvoorstelling?

“Er zijn altijd balletten die iets ingewikkelder zijn, zeker voor de minder ervaren toeschouwer. Balletten waar men niet direct ziet wat de voorstelling in zich heeft, maar dat heb ik zelf ook bij andere kunstvormen zoals muziek. Je moet jezelf daarvoor durven openstellen. Al doende leert men.”

Heb je verder tips voor bezoekers die het ballet pas ontdekken?

“In de eerste plaats: vind de moed om te komen kijken. (Lacht) Zet die stap. Het theater bezoeken is een ervaring. Die kan goed zijn, of slecht, maar door het niet te doen, verlies je altijd. Het zal misschien niet altijd je ding zijn, maar het is belangrijk dat je je horizon verruimt op deze manier. Die boodschap wil ik aan iedereen meegeven, en niet enkel aan de jeugd. Ik begrijp dat er een veel keuze is tegenwoordig. Je hebt YouTube, Netflix en zoveel meer. Maar live voorstellingen zoals zang, ballet, musical enzovoort zijn niet vergelijkbaar met wat online wordt gepresenteerd.”

“Ik zeg dat ook vanuit het standpunt van de artiest, want er wordt zo hard getraind en gerepeteerd om een bepaalde excellentie te bereiken en dat willen wij graag aan iedereen meegeven. En natuurlijk is dat een wisselwerking tussen het publiek en de artiest. We kunnen niet zonder elkaar. Er gaat niets boven een live performance.”

Hoe ziet de toekomst van het ballet in Vlaanderen eruit?

“Ballet mag meer aandacht krijgen. België is een klein landje, met de enorme erfenis van Jeanne Brabants (in 1969 richtte zij het Koninklijk Ballet van Vlaanderen op, nvdr). Zij zorgde voor een platform zodat ik mijn kunstvorm kon beoefenen. Ik vind dat we iets meer fierheid mogen tonen als het over ballet gaat. We moeten die erfenis koesteren en met respect behandelen. Onze topdansers verdienen het ook om meer in de aandacht te komen. De jeugd heeft voorbeelden nodig om naar op te kijken.”

Je bent in 2019 - na een carrière van 30 jaar - gestopt als professioneel balletdanser. Hoe voelt dat?

“Ik mis het op een gezonde manier. Ik heb een heel mooie en lange carrière gehad. Ik heb alles gedaan wat ik graag wilde doen. Maar ik heb wel een heel grote honger om met de bagage en de kennis die ik heb aan de slag te gaan voor de volgende generaties. Ik wil me daarvoor inzetten en ik hoop die kans ook te krijgen. Het zou jammer zijn mocht men mijn ervaring en kennis niet benutten. Een eigen gezelschap sluit ik - gezien de enorme kost - uit, maar ik zou zeker m’n steentje kunnen bijdragen binnen bestaande initiatieven en instellingen.”

Het interview met Wim Vanlessen verscheen in het theatermagazine TheaterMag.

----

Overzicht dansvoorstellingen

Isabelle Beernaert, Oxytocin
26.09.2022 – Capitole Gent

Isabelle Beernaert, Particles of God
30.10.2022 – Stadsschouwburg Antwerpen
10.02.2023 – Capitole Gent

Lord of the Dance
15.11.2022 – Capitole Gent
16.11.2022 – Capitole Gent
17.11.2022 – Lotto Arena
19.11.2022 – Trixxo Theater
20.11.2022 – Trixxo Theater

Swan Lake on the Water
25.11.2022 – Lotto Arena

Het Zwanenmeer 2023
04.10.2023 – Trixxo Theater
05.10.2023 – Stadsschouwburg Antwerpen
06.10.2023 – Capitole Gent